13 سوال و جواب شب اول قبر

عقیق:با مراجعه به روایات معصومین(ع)، مشخص می‌شود که در شب اول قبر، از هر کس سؤالاتی می‌پرسند و بر طبق پاسخ‌هایی که آن فرد می‌دهد با وی برخورد می‌شود.

نگران نباشید! من در این مطلب اکثر این سؤالات را گرداوری کرده‌ام. همچنین برای اینکه خیالتان راحت باشد، پاسخ آن‌ها را هم قرار داده‌ام! پس با خیال راحت سؤالات را بخوانید و پاسخشان را «عمل» کنید نه اینکه حفظ کنید:

شب اول قبر از کدام 13 مسئله سؤال می کنند؟

از خدا، از پیامبر، از دین، از کتاب، از امام، از عُمر، از اموال، از دوستان، از قبله، از نماز، از زکات، از حج، از روزه.

 

پاسخ این سؤالات چیست؟

            خدا

پاسخ: سؤال سختی هست! خدای من همان خدایی است که خدایی جز او نیست. همان خدای رحمان و رحیم. همان خدایی که من را خلق کرد و به من روزی داد و مرا تنها نگذاشت.

             پیامبر

                        پاسخ: حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله

             دین

                        پاسخ: دین مبین اسلام

             کتاب

                        پاسخ: قرآن کریم

             امام

پاسخ: امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام؛ به همراه یازده تن از فرزندان پاک ایشان علیهم السلام.

             عُمر (عُمرمان را در چه راهی فانی کرده‌ایم؟)

پاسخ: حدود 18 سال درس خواندم. مدرک گرفتم. رفتم سرکار برای کسب روزی حلال. عبادت خدا هم انجام دادم. به مردم خدمت کردم. با اهل خانواده خوش اخلاق بودم. جای شما خالی به زیارت معصومین علیهم السلام رفتم. به فقیران تا جایی که توان داشتم کمک کردم.  

             اموال (اموالمان را در چه راهی خرج کرده‌ایم؟)

پاسخ: هزینه های زندگی را پرداخت کردم تا خانواده‌ام راحت‌تر زندگی کنند. پول مدرسه بچه‌ام را دادم. برایش عروسی گرفتم. (به صورت مجاز) بخشی از پولم رو صرف تهیه مسکن کردم و یک عمر به صاحب خانه اجاره دادم!  

             دوستان (با چه کسانی دوست بوده‌ایم؟)

                        پاسخ: با آدم‌های خوبی دوست بودم. اهل نماز و روزه و خمس بودند.  

             قبله

                        پاسخ: کعبه

             نماز

پاسخ: از همان اول سن تکلیف، نمازهایم را خوانده‌ام. گاهی قضا شدند و گاهی یادم رفت. اما این اواخر سعی کردم قضای آن‌ها را بخوانم.

             زکات

                        پاسخ: پرداخت کرده‌ام

             از حج

پاسخ: مستطیع بودم و رفتم. (یا مستطیع نبودم و نرفتم با اینکه خیلی دوست داشتم بروم)

             روزه

                        پاسخ: از همان روز اول، همه‌ی روزه‌هایم را گرفتم

 

*سؤالات فوق به سه دسته تقسیم می‌شوند:

            1ـ سؤالات اعتقادی: خدا، پیامبر، دین، کتاب، امام، قبله

            2ـ سؤالاتی که مرتبط با اعمال هستند؛ این سؤالات خودشان دو دسته هستند:

                        الف) اعمال ثابت و روزانه یک مسلمان:

                                    نماز، زکات، حج، روزه

                        ب) اعمالی که مرتبط با روش زندگی ما هستند:

                                    دوستان، اموال، عُمر

شاید بتوان گفت که با یک زندگی عادی و بدون مشقت، 10 سؤال از سؤالات فوق را بتوانیم به راحتی پاسخ دهیم. (دسته اول و دوم)

به نظر من دسته سوم سؤالات هستند که افرادی مثل من، در پاسخ دادن به آن با مشکل مواجه هستند. مخصوصاً سؤالی که در مورد «عُمر» پرسیده می‌شود.

نظر شما چیست؟

اعمال پس از مرگ

عواملی که باعث رفع یا کاهش فشار قبر می شوند

به طور کلی کارهای نیک نقش به سزایی در آرامش روح در عالم برزخ و رهایی از فشار قبر دارد ولی مطابق روایات بعضی از این اعمال نقش بیشتر دارند مانند:
1-نماز شب و کامل نمودن رکوع
2-صدقه و نماز مخصوص
3-نماز وحشت
4-حج
5-مُردن در جمعه
6-نهادن دو چوب تر همراه میت
7-ریختن اب روی قبر
8-خواندن بعضی از سوره های قرآن

عواملی که باعث فشار قبر می شوند

به طور کلی کفرو فسق و ظلم و اعمال نا شایسته موجب می شود که انسان به فشار قبر مبتلا گردد ولی مطابق روایات پاره ای از اعمال در این راستا نقش بیشتری دارند مانند:
1-نمامی (سخن چینی)
2-عدم پرهیز از ادرار
3-سوء خُلق نسبت به خانواده
4-تباه نمودن نعمت ها و عدم بهره گیری صحیح از آن ها
5-6-خواندن نماز بدون وضو و یاری نکردن مظلوم و ضعیف در برابر ظلم چنانکه روایت شده:
یکی از روحانیون خوب بنی اسرائیل از دنیا رفت در عالم قبر پس از گفتگو یک تازیانه به او زدند که قبرش پر از آتش شد زیرا او یک بار نماز بی وضو(از روی عمد)خوانده بود و از کنار مظلوم ضعیفی عبور کرد و به او یاری ننمود

عامل دوزخ

در سوره مدثر آمده این است که : اهل بهشت از مجرمان می پرسند: چه عاملی شما را به دوزخ روانه کرد؟
آنها می گویند: چهار عامل:
1- پای بند به نماز نبودیم.
2- به گرسنگان اعتنا نمی کردیم.
3- ما در جامعه فاسد هضم شدیم.
4- قیامت را هم نمی پذیرفتیم.

قبض روح

مرگ بریده شدن علاقه روح از بدن است .مرگ یعنى آغاز سفر از این دنیا به سراى آخرت

بعد از مرگ، انسان را به جایى منتقل مى کنند که نامش ‍ قبر است، و قبر منزل موقتى مردگان مى باشد. در هنگام مرگ و قبض روح، ممکن است سختیها و شداید فراوانى - در اثر اعمال و افکارى که در دنیا کسب نموده است - به انسان هجوم آورد. و بعد از این ناراحتیها و رنجهاى عالم قبر و برزخ شروع مى شود، تاریکى و ظلمت قبر، سوال نکیر و منکر، فشار قبر، حمله حیوانات گوناگون به بدن و...

آدمى، باید خود را براى چنین سفرى آماده سازد و از حالا به فکر سختى‌هاى راه طولانى خود باشد. و اینجاست که نماز - این باشکوهترین عمل عبادى الهى - به یارى انسان مى شتابد و از او در بحرانى ترین و طوفانى ترین لحظات، دستگیرى مى‌نماید، چنانکه پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: ملک الموت به من گفت که: هر کس مواظب اوقات نمازهاى پنجگانه‌اش باشد، من از مادر به او مهربانتر مى باشم . (1)

امام صادق علیه السلام فرمود: ان ملک الموت، یدفع الشیطان عن المحافظ على الصلاة و یلقنه شهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله، فى تلک الحالة العظیمة (2)

در تاریکى شب، دو رکعت نماز بخوان، برای (رهایی از) وحشت قبرها.

ملک الموت به هنگام قبض روح، شیطان را از آن انسانى که بر نمازش ‍ محافظت داشته دفع مى‌کند، و در آن حالت هولناک و پر وحشت، شهادت به توحید و رسالت را به او تلقین مى‌کند.

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: الصلاة شفیع بینه و بین ملک الموت و انس فى قبره و فراش تحت جنبه و جواب لمنکر و نکیر (3)

نماز شفیع نمازگزار در نزد ملک الموت و مونس در قبر و بسترى نیکو در قبر و پاسخ، به سوال نکیر و منکر مى‌باشد.

سعید بن جناح مى‌گوید: در مدینه، در منزل امام محمد باقر علیه السلام بودم .حضرت ابتدا، بدون اینکه سوالى شده باشد، فرمود: "من اتم رکوعه، لم تدخله وحشه فى قبره" (4) هر کس رکوع خود را در درست و کامل به جاى آورد، وحشت قبر به او راه نیابد.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: "ما من عبد، اهتم بمواقیت الصلاة و مواضع الشمس، الا ضمنت الروح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان و النجاة من النار" (5)

بنده‌اى نیست که به وقتهاى نماز و مواضع خورشید، اهتمام دارد، مگر اینکه راحتى و آسایش در موقع مرگ و از بین رفتن ناراحتیها و غمها و رهایى از آتش را برایش ضمانت مى‌نمایم .

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: صلاه اللیل، سراج لصاحبها فى القبر (6) نماز شب، چراغى است براى صاحبش در قبر.


خداوند به یکى از پیامبرانش خطاب نموده، فرمود: "قم فى ظلمة اللیل، اجعل قبرک روضة من ریاض الجنة" تیرگى شب، به عبادت برخیز تا قبر تو را باغى از باغهاى بهشت قرار دهم .

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: ان القبر ینادى کل یوم بخمس ‍ کلمات، انا بیت الفقر، فاحملوا الىّ کنزا، انا بیت الظلمة فاحملوا الىّ سراجا،... قبر در هر روز به این کلمات پنجگانه ندا در مى دهد، من خانه فقر و تهیدستیم ، پس ذخیره‌اى براى خودتان به اینجا بفرستید. من خانه تاریکى‌ام، چراغى در این خانه بیاورید،... گفته شد: آنها کدامند؟ حضرت فرمود: "و اما السراج فصلاة اللیل و اما الکنز فکلمه شهاده لا اله الا الله" ... چراغ این خانه ظلمانى، نماز شب است و گنج آن، کلمه شهادت لا اله الا الله و... مى باشد. (7)

حضرت رضا فرمود: بر شما باد به نماز شب ! بنده‌اى نیست که آخر شب برخیزد و هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر را بجاى آورد، و در قنوت وتر، هفتاد مرتبه استغفار کند، مگر آنکه پاسخ داده شود به ایمنی از عذاب قبر و از عذاب جهنم و نیز عمرش طولانى شود (8)

وقتى که جناب ابوذر غفارى (ره) به مکه معظمه مشرف گردیده بود نزد کعبه ایستاد، و خطاب به مردمى که براى حج از اطراف عالم در مسجد الحرام جمع گشته بودند، فرمود:

چراغ این خانه ظلمانى، نماز شب است و گنج آن، کلمه شهادت لا اله الا الله و...

ایها الناس ! منم جندب بن سکن غفارى، منم خیر خواه شما و مهربان بر شما، به سوى من بیایید.

مردم از اطراف دور او جمع شدند، فرمود:

اى مردم ! هر گاه یکى از شما خواست به سفرى برود، هر آینه زاد و توشه‌اى

براى خود بر مى‌دارد - به آن اندازه که در سفر دارد - و چاره اى از آن ندارد، پس هر گاه چنین است، سفر آخرت سزاوارتر است به زاد و توشه راه، در این هنگام مردى برخاست و گفت: پس ما را راهنمایى کن اى ابوذر!

فرمود: ... "صل رکعتین فى سواء اللیل لوحشه القبور" (9) در تاریکى شب، دو رکعت نماز بخوان، برای (رهایی از) وحشت قبرها.

قبض روح

مرگ بریده شدن علاقه روح از بدن است .مرگ یعنى آغاز سفر از این دنیا به سراى آخرت

بعد از مرگ، انسان را به جایى منتقل مى کنند که نامش ‍ قبر است، و قبر منزل موقتى مردگان مى باشد. در هنگام مرگ و قبض روح، ممکن است سختیها و شداید فراوانى - در اثر اعمال و افکارى که در دنیا کسب نموده است - به انسان هجوم آورد. و بعد از این ناراحتیها و رنجهاى عالم قبر و برزخ شروع مى شود، تاریکى و ظلمت قبر، سوال نکیر و منکر، فشار قبر، حمله حیوانات گوناگون به بدن و...

آدمى، باید خود را براى چنین سفرى آماده سازد و از حالا به فکر سختى‌هاى راه طولانى خود باشد. و اینجاست که نماز - این باشکوهترین عمل عبادى الهى - به یارى انسان مى شتابد و از او در بحرانى ترین و طوفانى ترین لحظات، دستگیرى مى‌نماید، چنانکه پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: ملک الموت به من گفت که: هر کس مواظب اوقات نمازهاى پنجگانه‌اش باشد، من از مادر به او مهربانتر مى باشم . (1)

امام صادق علیه السلام فرمود: ان ملک الموت، یدفع الشیطان عن المحافظ على الصلاة و یلقنه شهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله، فى تلک الحالة العظیمة (2)

در تاریکى شب، دو رکعت نماز بخوان، برای (رهایی از) وحشت قبرها.

ملک الموت به هنگام قبض روح، شیطان را از آن انسانى که بر نمازش ‍ محافظت داشته دفع مى‌کند، و در آن حالت هولناک و پر وحشت، شهادت به توحید و رسالت را به او تلقین مى‌کند.

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: الصلاة شفیع بینه و بین ملک الموت و انس فى قبره و فراش تحت جنبه و جواب لمنکر و نکیر (3)

نماز شفیع نمازگزار در نزد ملک الموت و مونس در قبر و بسترى نیکو در قبر و پاسخ، به سوال نکیر و منکر مى‌باشد.

سعید بن جناح مى‌گوید: در مدینه، در منزل امام محمد باقر علیه السلام بودم .حضرت ابتدا، بدون اینکه سوالى شده باشد، فرمود: "من اتم رکوعه، لم تدخله وحشه فى قبره" (4) هر کس رکوع خود را در درست و کامل به جاى آورد، وحشت قبر به او راه نیابد.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: "ما من عبد، اهتم بمواقیت الصلاة و مواضع الشمس، الا ضمنت الروح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان و النجاة من النار" (5)

بنده‌اى نیست که به وقتهاى نماز و مواضع خورشید، اهتمام دارد، مگر اینکه راحتى و آسایش در موقع مرگ و از بین رفتن ناراحتیها و غمها و رهایى از آتش را برایش ضمانت مى‌نمایم .

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: صلاه اللیل، سراج لصاحبها فى القبر (6) نماز شب، چراغى است براى صاحبش در قبر.


خداوند به یکى از پیامبرانش خطاب نموده، فرمود: "قم فى ظلمة اللیل، اجعل قبرک روضة من ریاض الجنة" تیرگى شب، به عبادت برخیز تا قبر تو را باغى از باغهاى بهشت قرار دهم .

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: ان القبر ینادى کل یوم بخمس ‍ کلمات، انا بیت الفقر، فاحملوا الىّ کنزا، انا بیت الظلمة فاحملوا الىّ سراجا،... قبر در هر روز به این کلمات پنجگانه ندا در مى دهد، من خانه فقر و تهیدستیم ، پس ذخیره‌اى براى خودتان به اینجا بفرستید. من خانه تاریکى‌ام، چراغى در این خانه بیاورید،... گفته شد: آنها کدامند؟ حضرت فرمود: "و اما السراج فصلاة اللیل و اما الکنز فکلمه شهاده لا اله الا الله" ... چراغ این خانه ظلمانى، نماز شب است و گنج آن، کلمه شهادت لا اله الا الله و... مى باشد. (7)

حضرت رضا فرمود: بر شما باد به نماز شب ! بنده‌اى نیست که آخر شب برخیزد و هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر را بجاى آورد، و در قنوت وتر، هفتاد مرتبه استغفار کند، مگر آنکه پاسخ داده شود به ایمنی از عذاب قبر و از عذاب جهنم و نیز عمرش طولانى شود (8)

وقتى که جناب ابوذر غفارى (ره) به مکه معظمه مشرف گردیده بود نزد کعبه ایستاد، و خطاب به مردمى که براى حج از اطراف عالم در مسجد الحرام جمع گشته بودند، فرمود:

چراغ این خانه ظلمانى، نماز شب است و گنج آن، کلمه شهادت لا اله الا الله و...

ایها الناس ! منم جندب بن سکن غفارى، منم خیر خواه شما و مهربان بر شما، به سوى من بیایید.

مردم از اطراف دور او جمع شدند، فرمود:

اى مردم ! هر گاه یکى از شما خواست به سفرى برود، هر آینه زاد و توشه‌اى

براى خود بر مى‌دارد - به آن اندازه که در سفر دارد - و چاره اى از آن ندارد، پس هر گاه چنین است، سفر آخرت سزاوارتر است به زاد و توشه راه، در این هنگام مردى برخاست و گفت: پس ما را راهنمایى کن اى ابوذر!

فرمود: ... "صل رکعتین فى سواء اللیل لوحشه القبور" (9) در تاریکى شب، دو رکعت نماز بخوان، برای (رهایی از) وحشت قبرها.

شب اول قبر

نکیر و منکر

از حضرت صادق نقل شده است که ((از شیعه مانیست کسی که سه چیز را انکار کند معراج سوال درقبر و شفاعت))

و روایت شده است((دو ملک نکیر ومنکر به شکل وصورت وحشتناکی می ایند که صدای انها مثل رعد غرنده و چشمهایشان مثل برق خیره کننده است پس سوال می کنند پروردگار وپیغمبر ودینت چیست و همچنین سوالی از ولی و امام او می کنند))


در ان حال چون جواب دادن بر میت سخت است و محتاج به کمک می باشد پس دو جا برای تلقین مرده ذکر کرده اند 1 یکی وقتی او را در قبر می گذارند بهتر است که با دست راست دوش راست او وبا دست چپ دوش چپ او را بگیرند و حرکت دهند و تلقین کند2 و یکی وقتی همه رفتند یکی از نزدیکان میت سر او بشیند و با صدای بلند به او تلقین کند

امام صادق فرموده است که((وقتی مومنی را داخل قبر کنند نماز طرف راست او زکات طرف چپ او وبر یعنی نکویی و احسان مشرف بر او می شود و صبر او در طر فی قرار می گیرد پس هنگامی که دو فرشته برای سوال می ایند صبر به نماز و زکات و بر می گوید صاحب خود را دریابید پس هرگاه از ان عاجز شدید من نزد او هستم

عوامل موثر در نجات از فشار قبر

از حضرت امیرالمومنین نقل شده است(( هرکس در هر جمعه سور نسا را بخواند از فشار قبر ایمن است))وهمچنین روایت شده است ((هرکس سوره زخرف را در خواندش مداومت کند حق تعالی او را در قبرش از جانوران زمین و فشار قبر ایمن می گرداند))

روایت شده از حضرت علی ((هر کس سوره قلم را در نماز های واجب ویا نافله بخواند خداوند او را از فشار قبر نجات می دهد))

از حضرت امام صادق نقل شده است ((هر کس ما بین ظهر 5 شنبه تا ظهر جمعه بمیرد حق تعالی او را از فشار قبر پناه میدهد))

حضرت محمد فرموده است ((که هر کس هنگام خواب سوره تکاثر را بخواند از فشار قبر در امان نگاه داشته می شود))

ازچیزهایی که باعث نجات از عذاب قبر می شود خواندن سوره تبارک بالای قبر میت است

از حضرت محمد نقل شده است(( هرکس نزد قبر مرده ای بهنگامی که دفن شود سه مرتبه(((اللهم انی اسلک بحق محمد وال محمد ان لا تعذب هذا المیت)))را سه مرتبه بگوید عذاب قبر تا روزی که دمیده شود از او بر می دارد

فــایـده ســؤال و جــواب در قبــر چیـسـت؟

خدا می‌داند شخص مؤمن است یا کافر، نیکوکار است یا بدکار؛ پس سؤال و جواب برای چه؟!
سؤال و جواب در قبر ابتدای پیدا شدن نعمت است برای مؤمن؛ چقدر او کیف می‌کند و لذت می‌برد وقتی که دو ملک را با آن قیافه های زیبا و دلربا مشاهده می‌کند. و آن بوی گل و ریحان بهشتی را که آنها همراه دارند استشمام می‌نماید، که نامشان برای مؤمن بشیـــر و مبشــــر است.
دیگر آن‌که خود سؤال و جواب برای مؤمن کیف دارد. بچه‌ها را دیده‌اید در مدرسه وقتی که درسشان را خوب خوانده‌ باشند کیف می‌کنند از آن‌ها سؤال شود تا کمال خود را بروز بدهند، مؤمن هم میل دارد که از پروردگارش بپرسند تا با کمال اطمینان به یگانگی پروردگار و رسالت محبوبش شهادت دهد.
هرقدر مؤمن از سؤال و جواب لذت می‌برد و برای او نعمت و ابتدای آسایش است، برای شخص کافر هم ابتدای بدبختی و شکنجه است.
آمــدن مــلک‌ها بـرای کافــر موحــش و ترسنــاک است. در روایات است کـه آنهـا هنگــام آمــدن صـــدای رعــد و بــرق می‌دهند، از چشمــانشــان آتــش می‌جهــد موهــای آنهــا روی زمیــن مــی‌کشــد، به یک منظــره ترسنــاکــی با میـت کافــر مــواجــه مـی‌شـونـد و نامشان برای کافــــر نکیـــــر و منکـــــر است.
کسی که یک عمر با خدا کاری نداشته، خدایش را نمی‌شناخته،معلوم است چه برسرش می‌آید،وقتی که از او درباره خدایش بپرسند. یک عمر خدایش پول بوده و شهرت، ریاست بوده، با خدای عالم کاری نداشته، تزلزلی در او پیدا می‌شود که نمی‌تواند پاسخی بدهد.
بعضی از عهده جواب برمی‌آیند، اما در پاسخ سؤال از پیغمبر در می‌مانند و بعضی هم در سایر عقاید حَـقــــه، برخی هم از عهده جواب نسبت به عقاید برمی‌آیند، لیکن در پاسخ به اعمال در می‌مانند.

مطالب راجع به مرگ و بعد از مرگ

اولین منزل این سفر مرگ است واین منزل سرنوشت های سخت و جا های دشواری دارد اکنون به دو عقبه ان اشاره می کنیم


عقبه ای اول شدت جان کندن

عقبه ی اول سکرات موت است که همان شدت جان کندن است و حقیقتا بیهوشی مرگ که از ان روی گردان بودی امد واین عقبه بسیار دشواری است که سختیها ازهر طرف به محتضر یعنی شخص در حال مرگ روی میاورد واز یک طرف شدت ومرض و درد بسته شدن زبان و از بین رفتن توانایی وقدرت انسان از طرف دیگر گریه کردن خانواده ودوستان از سوی دیگر وغمه جدا شدن از منزل م ملاک وپس انداز ها و اشیای قیمتی که عمر خود را صرف به دست اوردن وجمع اوری کردی و چه بسا که بسیاری از انها مال مردم بوده و با ظلم به دست اورده است و چقدر هم حقوق بر اموال او تعلق گرفته که انها را پرداخت نکرده(خمس و زکات و...) وحالا متوجه خربکاری های خود شده که البته کار از کار گذشته و نمی توان اموال را اصلاح کرد از طرفی هولو هراس ورود به جایی که با دنیا تفاوت دارد واینکه چشمش چیزهایی را می بیند که قبلا نمی دیده در قران امده است ما پرده ها را ازجلوی دیدگانتان برداشتیم پس چشمت بینا گردید و چیزهایی می بینی که قبلا نمی دیدی

وانسان در حال مرگ پیامبر واهل بیت(ع) و فرشتگان رحمت وغضب را می بینید که امدند تا درباره ای او چه حکمی می شود و انها چه سفارشی میکنند و از طرفی شیطان ویارانش برای انکه او را به شک بیندازندو گمراه کنند جمع می شوند و می خواهند کاری کنند که ایمان از او گرفته شود و بی ایمان از دنیا برود و از طرفی امدن فرشته ای مرگ خیلی هراسان است که با چه هیکلی به سراغش می یاید و چگونه جان او را می گیرد

حضرت علی می فرماید (سکرات مرگ بر او جمع شد پس انچه بر او نازل شد قابل وصف نیست)

حضرت محمد می فرماید(وقتی فرشته ای مرگ برای جان کافر میاید همراه خود سیخی از اتش می اورد پس روح ان کافر را با ان سیخ بیرون می کشد پس از این کار جهنم فریاد می کشد)

از ان حضرت پرسیدن از امت شما کسی این طوری قبض روح می شود حضرت فرمود(بلی حاکمی که ظلم کند و کسی که مال یتیم را به زور ستم بخورد وکسی که شهادت دروغ بدهد)

عوامل  اسان شدن مرگ

و اما خدا انقدر مهربون هست که برای هر مشکلی یه راه حل بزاره

امام صادق می فرماید (هر کس می خواهد که خداوند سکرات مرگ و جان دادن را برای او اسان کند باید صله ارحام کند  و به پدرو مادر خود نیکی کند پس اگر اینگونه کند مرگ بر او اسان می شود و در تمام زندگیش هر گز دچار فرق نمی شد)
و همچنین امام صادق فرموده است(هرکس لباس زمستانی یاتابستانی بر تن برادر مومن خود کند خداوند به او لباس های بهشتی می پو شاند و مرگ را بر او اسان میکند و قبرش را برای او وسیع می نماید)

نکته مهربانی خدا با یک کار کوچک چه پاداش هایی به ما می دهد تازه ما خودمونم لذت می بریم که به یه بنده خدا کمک کردیم خدا و دین یعنی این اسلام کاملترین دین)

از حضرت محمد نقل شده است (هرکس که حلوایی به برادر مومن خود دهد خداوند تلخی مرگ را از او برطرف می کند)

حضرت صادق می فرماید(هر کس یک روز از اخر ماه رجب روزه بگیرد حق تعالی او را از شدت سکرات مرگ و از هول بعد از مرگ و عذاب قبر ایمن می گرداند)

از حضرت رسول نقل شده است که هر کس هر روز ده مرتبه این دعا را بخواند را بخواند حق تعالی چهار هزار گناه کبیرهاور ا می بخشد و او را از سکراتو فشار مرگ قبر وصدها هزار ترس قیامت نجات دهد و از شره شیطان های و لشگر های او محفوظ می شود و دینش ادا می شود وهم وغمش از بین می رود واین دعا این است
اعددت لکل هول ... و الی اخر

عقبه دوم برگشتن از اتقادات در هنگام مرگ
در هنگام مرگ شیطان کناره محتضر حاضر می شود و او را وسوسه می کند و وی را به شک می اندازد تا وی را از ایمان بیرون کند تا او را از ایمان بیرون کند و برای همین باید دعایع عدلیه را خواند حفظ کرد و فهمید وبه خاطر سپردن معنی ان برای سلامت جستن از خطر برگشتن مفید است

و از دیگر چیزهایی که برای عقبه مفید است مواظبت بر اوقات نماز های واجب است در قسمتی از حدیثی امده است

در مشرق و مغرب هیچ خانواده ای نیست مگر انکه فرشته مرگ در هر شبانه روز در اوقات نمازهای پنج گانه به انها نگاه کند پس هر که را می خواهد قبض روح کند از کسانی باشد که بر نمازهای خود مواظبت داشته و نمازهایشرا در اوقات خود به جا اورده استملاک الموت شهادتین را به او تلقین می کند و ابلیس از ان دور می می کند

عقبه ای اول =وحشت قبر

یکی از منازل سفر اخرت قبر است قبر هر روز می گوید من خانه ای غربت تو هستم من خانه وحشت هستم من خانه کرم ومورچه هستم

وقتی مرده ای را نزد قبر می برید نباید یک دفعه و ناگهانی داخل قبر کنید چون قبر هولهای و وحشت های زیادی دارد و کسی که مرده را حمل میکند از هولها به خدا پناه می برد و مرده را نزدیک قبر بگذارد و اندکی صبر کند تا مرده آمادگی ورود به قبر را پیدا کند و سپس او را کمی جلوتر ببرد و کمی صبرکند انگاه او را به کنار قبر ببرد

از امام صادق نقل شده است( وقتی مرده ای را به کنار قبر می بری ساعتی به او مهلت بده تا امادگی سوال نکیر و منکر را پیدا کند)

در قبر 99 مار بزرگ بر کافر مسلط می شوند و گوشت اورا نیش می زنند و استخوان او را می شکنند وتا روز قیامت ادامه دارد اگر یکی از این ما رها بیاد روی زمین دیگر از زمین چیزی نمی روید ای بندگان خدا جان ها و بدنهای نازک و رقیق شما که گو شه ای از این عذاب قبر برایش کافی است در برابر این عذاب ضعیف نا توان است

بدانید که عمده عذاب به خاطر بی توجهی به نجاسات و سخن چینی وغیبت و دور شدن مرد از خانواده است

از امام صادق نقل شده است( که مردی را داخل قبر کردند وگفتند باید صد تازیانه از عذاب خدا بخوری پس او گفت من طاقت ندارم تا ان را بر یک ضربه رساندند وگفتن باید یک ضربه را باید بخوری گفت به چه سبب مرا می زنید گفتند به سبب انکه ان روز بی وضو نماز خواندی و از کنار فرد فقیری گذشتی و به او کمک نکردی
سپس یک تازیانه را به او زدند که قبرش مملو از اتش شد)

و همچنین روایت شده که (( هر مومنی که برادر مومنش از او حاجتی بخواهد و او توانایی داشته باشد اما حاجت ان را براورده نکند حق تعالی در قبرش عذاب عظیمی را بر او مسلط می کند که به ان مار شجاع می گویند و ان پیوسته انگشتان او را می گزد))

نتیجه اعمال انسان پساز مرگ

آیات 83 تا 87 سوره واقعه به قبل از مرگ  اشاره دارد، اما آیات بعدی همین سوره که در مورد بهشت و جهنم است، در ارتباط با عوالم بعد از مرگ بوده و ربطی به سکرات مرگ ندارد تا با آن منافات داشته باشد.

پاسخ تفصیلی

آیات مورد نظر شما از سوره واقعه آیه 86 تا 96 می باشد که جهت بحث پیرامون آن و دقّت بیشتر، لازم دیدیم نخست ترجمه فارسی آن را در زیر بیان کنیم.

«اگر هرگز در برابر اعمالتان جزا داده نمى‏شوید، پس آن (روح) را بازگردانید اگر راست مى‏گویید! پس اگر او از مقرّبان باشد، در رَوح و ریحان و بهشت پرنعمت است! امّا اگر از اصحاب یمین باشد، (به او گفته مى‏شود:) سلام بر تو از سوى دوستانت که از اصحاب یمین هستند! امّا اگر او از تکذیب‏کنندگان گمراه باشد، با آب جوشان دوزخ از او پذیرایى مى‏شوید! و سرنوشت او ورود در آتش جهنّم است، این مطلب حقّ و یقین است! پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح کن (و او را منزّه بشمار)!».

آیات فوق از آیاتى است که اشاره به عالم برزخ دارد؛ زیرا در آستانه مرگ که انسان آماده براى انتقال به جهان دیگر مى‏شود با یکى از حالات زیر روبرو خواهد شد: نعمت ها و مواهب و پاداش هاى الاهى و روح و ریحان، یا کیفرها و مجازات هاى دردناک، و قرائن موجود در آیات نشان مى‏دهد که قسمتى از اینها مربوط به قیامت و قسمت دیگرى مربوط به قبر و برزخ است.

در حدیثى از رسول خدا (ص) مى‏خوانیم: "نخستین چیزى که به مؤمن در هنگام وفات بشارت داده مى‏شود روح و ریحان و بهشت پرنعمت است، و نخستین چیزى که به مؤمن در قبرش بشارت داده مى‏شود این است که به او مى‏گویند بشارت باد بر تو به خشنودى خداوند، به بهشت خوش آمدى، خداوند تمام کسانى که تو را تا قبرت تشییع کرده‏اند همه را آمرزید و شهادت آنها را در باره تو تصدیق کرد، و دعاى آنها را براى آمرزشت مستجاب فرمود". [2]

همچنین ابو بصیر از امام صادق (ع) روایت کرده است: منظور از روح و ریحان در آیه "فَرَوْحٌ وَ رَیْحانٌ" روح و ریحان در قبر است، ولى جنت نعیم در آخرت است. [3]

اما سکرات مرگ که در پرسش به آن اشاره شد، این مربوط به پیش از مرگ و در حال جان دادن است، [4] اما سختی های پس از مرگ تنها شامل حال گروه سوم،(که در آیه مورد بحث به آن اشاره شد) یعنی تکذیب کنندگان می شود، ولی مقربان و اصحاب یمین از نجات یافتگان هستند.

برای آگاهی بیشتر به نمایه های مرتبط زیر مراجعه کنید.

ابن عباس روایت کرده که فاطمه زهرا (س) به پیامبر اسلام (ص) در وقت سکرات موت گفت: اى پدر بزرگوار من بى‏تو ساعتى در دنیا صبر ندارم پس میعاد ما فردا کجا خواهد بود؟ فرمود: اول از أهل من تو خواهى بود که به من ملحق می شوى، و میعاد بر پل صراط است که بر جهنم کشیده شده است گفت: اى پدر خداى تعالى حرام نکرده چشم و گوش ترا بر آتش؟ فرمود: بلى و لیکن من آن جا مى‏ایستم تا امت من بگذرد ... .